بورس کالا
بورس کالا و انرژی
آهن، چدن، آلومینیوم، میلگرد
هم خریداریم، هم فروشنده!
بورس کالا بخشی از بازار مالی است که معامله‌ی کالاهای مشخصی به‌صورت ساختاریافته با روش‌های معین در آن انجام می‌شود. این کالاها در کارگزاری‌های دارای مجوز معامله می‌شوند. نیاز به بازاری ساختارمند برای تقابل آزاد عرضه و تقاضا و استفاده از اثرات مثبت این موضوع در اقتصاد باعث شد بورس کالای ایران تاسیس شود. در حال حاضر بیش از ده سال است که در بازار بورس کالای ایران فرآورده‌های مختلف نفت، پتروشیمی، محصولات صنعتی، معدنی و کشاورزی معامله می‌شوند. معاملات این بازار در قالب انواع روش‌های نقد، سلف، نسیه، سلف استاندارد و ابزارهای مشتقه به خصوص قراردادهای آتی انجام می‌شود.
بورس کالا
انواع قرارداد و اوراق معامله‌پذیر
در بورس کالای ایران
مزایای بورس کالا:
-
فراهم بودن شرایط انتقال، پوشش و توزیع ریسک
-
تضمین کیفیت کالا، مدت زمان معامله و مبلغ معامله
-
کشف قیمت از طریق حراج حضوری با شفافیت لازم
-
ایجاد قانونمندی، نظارت، شفافیت در معاملات
-
تضمین کیفیت کالا
-
مشخص بودن مبدأ کالا و ضمانت آن
-
سرعت بالاتر نسبت به مزایدات و مناقصات
-
بالا بودن امنیت معاملات در بورس کالا
-
تسهیل تأمین مالی با ابزارهای مالی گوناگون
-
حذف هزینه‌های بازاریابی و فروش
-
ایجاد شفافیت و حذف عوامل ایجاد کننده رانت
قرارداد اختیار معامله
در این قراردادها، اختیار خرید یا فروش به فروشنده قرارداد، خریداری می‌شود و خریدار مختار است که در زمان معین، از حق خود استفاده کند. این نوع قراردادها شامل دو نوع اختیار خرید و اختیار فروش هستند.
قرارداد سلف
در این قرارداد، کالا با بهای مشخص در زمانی معین در آینده، تحویل داده خواهد شد. در این معامله پرداخت در لحظه‌ی معامله طبق دستورالعمل تسویه و پایاپای صورت می‌گیرد.
قرارداد سلف استاندارد
در این قرارداد فروشنده میزان مشخصی از دارایی پایه را بنابر مشخصات ذکر شده در قرارداد سلف استاندارد در ازای پرداخت نقد می‌فروشد و در زمان مشخص آن را به خریدار تحویل می‌دهد. خریدار هم می‌تواند دقیقا همان مقدار دارایی پایه خریداری شده را به‌عنوان قرارداد سلف موازی بفروشد که این قرارداد را هم به اختصار همان قرارداد سلف استاندارد می‌نامند.
قرارداد نقدی
پرداخت و تحویل کالا در این قرارداد بنابر دستورالعمل تسویه و پایاپای، در لحظه‌ی معامله انجام می‌شود.
قرارداد آتی
در این قراردادها فروشنده کالا متعهد می‌شود در زمان مشخص شده، میزان معینی از کالا را به بهایی تعیین شده، به طرف دیگر معامله بفروشد، در مقابل طرف دیگر نیز متعهد می‌شود که آن را بخرد. برای جلوگیری از امتناع طرفین در انجام تعهد، مبلغی با عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای سپرده می‌شود. در این نوع از قراردادها طرفین متعهد می‌شوند که متناسب با نوسانات آتی قیمت، وجه تضمین گذاشته‌شده را تعدیل کنند. به این صورت که اتاق پایاپای وکالت این را دارد که با توجه به نوسانات، بخشی از وجه طرفین را به‌عنوان اباحه تصرف و در اختیار طرف دیگر قرار دهد تا در زمان مقرر با یکدیگر تسویه کنند.
قرارداد نسیه
در این نوع از قراردادها، کالا هنگام معامله تحویل داده می‌شود و مبلغ آن در زمان سررسید بنابر دستورالعمل تسویه و پایاپای، پرداخت می‌شود.
صندوق‌های کالایی
یکی از ابزارهای مالی نوین در بازار سرمایه، صندوق کالایی معامله‌پذیر یا به اختصار ETC نام دارد. این صندوق به خریدار امکان می‌دهد که پس از خرید کالا، مسئولیت نگهداری آن را برعهده نگیرد. به زبان ساده‌تر، این صندوق‌ها بخش اعظمی از سرمایه خود را صرف خرید کالایی خاص می‌کنند و سرمایه‌گذاران می‌توانند بدون دریافت فیزیکی کالا، با خرید واحدهایی از این صندوق، مالک آن کالا شوند و از هزینه‌هایی مانند حمل‌ونقل، انبارداری و خسارت‌های احتمالی کالا اجتناب کنند.
گواهی سپرده کالایی
این گواهی، اوراق بهاداری است که نشان می‌دهد خریدار، مالک مقدار مشخصی کالا است و پشتوانه این اوراق بهادار، قبض انباری است که انبارهای مورد تأیید سازمان بورس صادر می‌کنند.
